Historia banku
Początki bankowości spółdzielczej na Ziemi Ząbkowickiej związane są z powołaniem na początku 1946 roku Banku Gospodarstwa Spółdzielczego. Instytucja, która powstała z połączenia Centralnej Kasy Spółek Rolniczych oraz Banku Spółdzielczego Społem, stała się centralną instytucją kredytową spółdzielczości miejskiej i wiejskiej. W toku realizowanych przez władze ówczesnej Polski etapów reformy systemu bankowego, której jednym z założeń stało się scentralizowanie placówek bankowych, pod koniec 1949 roku rozpoczęto przygotowania do utworzenia Gminnych Kas Spółdzielczych. Nowa forma organizacyjna miała na celu wspomaganie małych i średnich gospodarstw rolnych. Dnia 9 lipca 1950 roku w Ząbkowicach Śląskich w siedzibie Powiatowego Zarządu Związku Samopomoc Chłopska odbyło się zebranie założycielskie w trakcie którego powołano Gminną Kasę Spółdzielczą. Po uzyskaniu zezwolenia Oddziału Wojewódzkiego Banku Rolnego we Wrocławiu, 12 lipca 1950 roku Gminna Kasa Spółdzielcza rozpoczęła działalność. Zadania nowopowstałej instytucji bankowości spółdzielczej określono w postanowieniu o wpisie do rejestru spółdzielni wydanym przez Sąd Okręgowy w Kłodzku 10 listopada 1950 roku. W początkowym okresie działalności Gminna Kasa Spółdzielcza w Ząbkowicach Śląskich jako jednostka zależna od Banku Rolnego posiadała bardzo ograniczone możliwości prowadzenia działalności finansowej związanej z obsługą rolnictwa. Zaistniała sytuacja związana była przede wszystkim z odgórnymi zarządzeniami jednostki nadrzędnej jak również przepisami NBP. Kryzys polityczny drugiej połowy lat pięćdziesiątych i następujące po nim przemiany społeczno-polityczne w kraju stworzyły podstawy dla rozwoju bankowości spółdzielczej. Nowe regulacje prawne wprowadziły w miejsce dotychczasowych Gminnych Kas Spółdzielczych Spółdzielnie Oszczędnościowo-Pożyczkowe. Wśród działających na terenie obecnego województwa wrocławskiego placówek SOP była również Spółdzielnia Oszczędnościowo-Pożyczkowa w Ząbkowicach Śląskich, która została zarejestrowana 1 lutego 1958 roku w Centralnym Związku SOP w Warszawie.
Kolejne zmiany w prawie bankowym, które nastąpiły w połowie kwietnia 1960 roku, umożliwiły wykonywanie czynności bankowych przez banki państwowe, banki działające w charakterze spółek akcyjnych oraz spółdzielnie oszczędnościowo-pożyczkowe. W związku z tym należało dokonać zmian w dotychczas obowiązujących statutach Spółdzielni Oszczędnościowo-Pożyczkowych. Proces ten odbył się z pomocą organizacyjno-prawną Oddziału Wojewódzkiego Centralnego Zarządu SOP, który dla kadry kierowniczej podległych placówek zorganizował kilkanaście specjalistycznych szkoleń oraz narad. W ich trakcie dyrektorzy dolnośląskich SOP podejmowali dyskusje nad sposobami usprawnienia działalności własnego samorządu, ale też nad zadaniami wynikającymi ze współpracy z Kółkami Rolniczymi.
Zaktualizowany status Spółdzielni Oszczędnościowo-Pożyczkowej w Ząbkowicach Śląskich zatwierdzono w maju 1960 roku podczas Walnego Zebrania członków. Wówczas też określono minimalną wysokość wkładu udziałowego oraz wkładu wpisowego. Radę Nadzorczą składającą się z 15 członków i trzech zastępców powołano na okres 2 lat. Kolejne zmiany przepisów prawnych (ust. z 17 lutego 1961 roku o spółdzielniach i ich związkach) oraz Uchwały Rady Związku Spółdzielni Oszczędnościowo-Pożyczkowych z 3 lutego 1962 roku, sprecyzowały prawne aspekty działalności Spółdzielni Oszczędnościowo-Pożyczkowych na terenie państwa polskiego. Poza powołaniem organów spółdzielni (walne zgromadzenie, rada, zarząd, zebrania członków, komitety członkowskie) nowe przepisy określały również, że ustalona w statucie nazwa spółdzielni powinna zawierać wyraz „Spółdzielnia”, „spółdzielczy” lub „spółdzielcza” oraz określenie „oszczędnościowo-pożyczkowa”, „kasa” lub „bank”.
Określonych we wspomnianym powyżej dokumencie zmian statutowych należało dokonać do końca maja 1962 roku, dlatego też Zarząd ząbkowickiej SOP podjął decyzję o zwołaniu na początek marca Walnego Zgromadzenia Delegatów, w trakcie którego dokonano modyfikacji obowiązującego dotychczas statutu. Jedną z najważniejszych zmian, jakie wówczas wprowadzono, stało się zatwierdzenie działalności Spółdzielni Oszczędnościowo-Pożyczkowej pod nazwą Bank Spółdzielczy w Ząbkowicach Śląskich, który obejmował działalnością miasto Ząbkowice oraz wsie należące do Gromadzkich Rad Narodowych. Łącznie obsługiwano 48 wsi skupiających 3490 gospodarstw. Zgodnie z postanowieniami każdy z członków spółdzielni został zobowiązany do wpłacenia wpisowego oraz zadeklarowania minimum jednego udziału. Po akceptacji celowości zmiany statutu przez Związek Spółdzielni Oszczędnościowo-Pożyczkowych w Warszawie oraz rejestracji Spółdzielni w Sądzie Powiatowym w Kłodzku, od 6 lipca 1962 roku rozpoczął działalność Bank Spółdzielczy w Ząbkowicach Śląskich.
